Wat geeft wiet al haar verschillende kleuren?

Cannabis is op verschillende vlakken een wonderbaarlijke plant. Ze is niet alleen in staat om talloze effecten en smaken te produceren, ook qua kleur heeft ze veel te bieden. Hoewel de meeste wietsoorten er groen uitzien, houd het daar niet mee op. Breeders hebben de afgelopen decennia duizenden verschillende cultivars gecreëerd. En deze inspanningen hebben tot allerlei verschillende genen geleid. Zo kun je wiet met paarse, gele, oranje, blauwe, rode, roze en zelfs zwarte tinten kopen.

Maar hoe kan dit eigenlijk? Lees snel verder en ontdek alles wat je over kleurrijke wiet moet weten. Het komt neer op genen, omgevingsfactoren en speciale plantaardige chemicaliën. Ontdek hieronder welke moleculen de vele kleuren precies veroorzaken en wat deze fascinerende fytochemicaliën nog meer doen.

De vele kleuren van wiet

Het groene waaierblad van wiet is een universeel symbool. Je ziet het in films, op merchandise, sociale media en albumhoezen. Maar hoewel deze bekende groene tint zeker de kleur van de meeste soorten vertegenwoordigt, kun je wietplanten in zo’n beetje alle kleuren van de regenboog vinden.

Maar dit fenomeen komt niet alleen bij wietplanten voor. Veel populaire groenten en fruitsoorten associëren we vaak ook maar met één kleur, ondanks de grote variatie. Bij de supermarkt zie je bijvoorbeeld oranje wortelen, groene slablaadjes en rode tomaten. Toch zijn er ook honderden variëteiten met andere kleuren, zoals rood, zwart, paars en zelfs wit!

Hetzelfde kan van wiet gezegd worden. Hoewel de kleur van een top niks zegt over het effect ervan, maakt een toffe kleur de ervaring wel leuker. Zaailingen en jonge vegetatieve planten hebben altijd groene bladeren, maar tijdens de bloeifase ontwikkelen planten soms unieke tinten. Op dat moment beginnen de toppen, suikerblaadjes en waaierbladeren de show te stelen.

• Wat zijn anthocyanen?

Je hebt misschien weleens van 'anthocyanen' gehoord. Deze moleculen zijn geclassificeerd als 'flavonoïden'. De afgelopen jaren zijn anthocyanen steeds vaker het middelpunt van nieuwe studies geweest. Ze worden daarbij onderzocht op mogelijke gezondheidsvoordelen, waaronder antioxiderende eigenschappen^[1]. Deze kleurrijke chemicaliën zijn ook verantwoordelijk voor de rode, paarse en blauwe tinten in het plantenrijk. Denk hierbij aan bosbessen, rode kool, cranberries, kersen, aubergine en paarse aardappelen.

Onderzoekers hebben tot nu toe meer dan zevenhonderd anthocyanen geïdentificeerd. Planten maken deze moleculen als secundaire metabolieten aan. De stoffen zijn dus niet direct bij de groei of ontwikkeling betrokken. In plaats daarvan worden ze gebruikt om nuttige insecten aan te trekken en biotische (virussen, bacteriën, schimmels en insecten) en abiotische (UV stralen en hoge temperaturen) stressoren te bestrijden.

Deze fytochemicaliën zijn mede verantwoordelijk voor de vele kleuren van wiet. Maar de pH speelt ook een grote rol. Anthocyanen vertonen namelijk rood-paarse tinten bij een neutrale pH van 7, rood roze tinten bij een zuurgraad van tussen de 1 en 6 en groene tinten bij een alkalische pH van 8 tot 14.

Welke kleuren wiet zijn er zoal?

Laten we nu eens kijken naar alle mogelijke kleuren die wietsoorten kunnen vertonen. We lichten ook de unieke fytochemicaliën uit die voor dit kleurenfeest verantwoordelijk zijn.

• Groen (chlorofyl)

Wietplanten beginnen hun leven als groene zaailingen, en de meeste behouden gedurende de gehele groeicyclus deze kleur. Maar wat maakt een wietplant eigenlijk groen?

Je hebt vast weleens van 'fotosynthese' gehoord. Dit proces stelt planten in staat om lichtenergie om te zetten in koolhydraten die de groei en ontwikkeling stimuleren. Aan de basis van dit proces ligt chlorofyl, een groen pigment waarmee planten energie uit licht opnemen. Deze molecule is ondergebracht in chloroplasten. Dit zijn kleine structuren in plantencellen. Deze kleine organellen zijn in feite hetzelfde als de mitochondriën in onze cellen, die ons helpen suikers en vetten in energie om te zetten. Wietbladeren zijn groen, omdat de cellen vol met deze minuscule energiefabriekjes zitten, inclusief de groene pigmenten die ze bevatten.

• Geel en oranje (carotenoïden)

Als chlorofyl wietplanten een groen uiterlijk geeft, waarom krijgen sommige soorten dan oranje en gele tinten? Goede vraag! Deze opvallende tinten zijn het resultaat van andere fytochemicaliën: carotenoïden. Deze moleculen, ook wel bekend als 'tetraterpenoïden', zijn een familie van gele, oranje en rode organische pigmenten die in veel plantensoorten zitten. Zo geven ze onder andere kleur aan wortelen, papaja, pompoen en paprika. Carotenoïden hebben ontzettend veel functies in planten^[2]. Ze werken namelijk als antioxidanten, maar ook als kleurstof en voorloper van plantenhormonen. Bovendien helpen carotenoïden bij de fotosynthese.

Er zijn meer dan 750 carotenoïden geïdentificeerd, waarvan in ieder geval de volgende in wietbladeren voorkomen:

Carotenoïden geven een gele of oranje tint aan wietbladeren en toppen, afhankelijk van de hoeveelheid in een bepaalde wietsoort. Soorten die bekendstaan om hun oranje uiterlijk zijn onder meer Agent Orange en Tangerine Dream.

• Rood en roze (carotenoïden en anthocyanen)

Zowel anthocyanen als carotenoïden zorgen voor rode en roze tinten. De carotenoïde luteïne absorbeert blauw licht en lijkt in hoge concentraties oranjerood. Anthocyanen ontwikkelen een rood-roze tint bij blootstelling aan een zure pH. Wietplanten groeien het liefst in aarde met een pH van tussen de 5,8 en 6,2, wat betekent dat soorten met grotere hoeveelheden van deze pigmenten in optimale omstandigheden waarschijnlijk rode en roze tinten krijgen. Wiersoorten die bekendstaan om hun rode en roze kleuren zijn Black Russian, Red Poison Auto en Panama-Sedena Red.

• Paars en blauw (anthocyanen)

Paarse wiet heeft de afgelopen jaren enorm aan populariteit gewonnen. Veel consumenten en telers geven de voorkeur aan deze kleurrijke toppen boven standaard groene opties. Opnieuw zijn het anthocyanen die deze schitterende tinten bewerkstelligen, zeker wanneer ze aan een neutralere pH worden blootgesteld. Purple Queen en Purple Queen Automatic zijn twee van de meest levendige paarse soorten die je maar kunt vinden!

• Zwart en bruin (anthocyanen)

Wietplanten die op het eerste gezicht zwart en bruin lijken, hebben in werkelijkheid een diepe paarse tint (vergelijkbaar met een aubergine). Deze soorten bevatten een hoog anthocyanengehalte. Dit kan het gevolg zijn van een recessief gen dat de omzetting van glucose in deze kleurrijke pigmenten verhoogt, maar dit weet men niet zeker. Met de juiste genen en wanneer ze worden blootgesteld aan een neutralere pH kunnen wietsoorten dit wonderschone kleurenpalet produceren.

Wat zorgt ervoor dat wiet van kleur verandert?

Laten we eens even samenvatten wat er nu precies voor zorgt dat wiet van kleur verandert:

• Genen: sommige planten produceren dankzij hun genen al hogere niveaus van kleurrijke pigmenten. Dit is grotendeels het resultaat van uitgebreide selectieve breeding.
• Specifieke fytochemicaliën: specifieke fytochemicaliën zijn ook voor een groot deel verantwoordelijk voor de kleuren. Met andere woorden, als een wietsoort van nature geen hoog gehalte anthocyanen heeft, kun je exotische kleurtjes sowieso vergeten!
• pH: verschillende pH-waardes kunnen ervoor zorgen dat anthocyanen verschillende tinten tot expressie brengen.
• Stress: bepaalde stressoren, waaronder UV-straling, stimuleren de productie van anthocyanen.
• Temperatuur: koelere nachttemperaturen aan het einde van een groeiseizoen dwingen planten zich tijdens het rijpen minder te concentreren op de productie van chlorofyl, waardoor de anthocyanen-productie stijgt.

Is kleur een indicatie van kracht?

Kleurrijke toppen zien er zeker mooi uit, en veel wietgebruikers geven er de voorkeur aan. De kleur zegt echter niks over het effect of de sterkte van een wietsoort. Soorten met een laag THC-gehalte kunnen dus veel paarse pigmenten produceren, en strains die vol met THC zitten, kunnen gewoon groen zijn. Kleur is een leuke bijzaak, maar nooit een maatstaf voor de effecten.

De kleur van wiet veranderen

Gefeliciteerd, je hebt zojuist je kweekkennis vergroot! Je kent nu de oorzaken van de verschillende kleuren van wiet: anthocyanen zijn de levendige pigmenten die onder verschillende pH-omstandigheden van kleur veranderen, en sommige cultivars bevatten carotenoïden die verantwoordelijk zijn voor oranje en gele tinten. Het belangrijkste is daarbij dat je de juiste genen kiest en de pH en temperatuur op orde hebt. Daarmee ben je goed op weg om je kweektent of tuin met opvallende tinten op te fleuren!