Inbegrepen GRATIS producten
Cannabis en Schimmel: Een algemene gids voor de identificatie, preventie en behandeling
Het is belangrijk dat elke cannabiskweker de tekenen van een mogelijke schimmelinfectie kan herkennen en dat hij weet hoe hij dit moet voorkomen. Hier is dus een snelle en handige gids met alles wat je moet weten.
Zo herken, behandel en voorkom je schimmel voordat het je wietplanten verzwakt.
Contents:
Of je nu cannabis of een andere plant kweekt; schimmel vormt een groot risico voor zowel binnen- als buitenteelt. Deze aanvankelijk onzichtbare vijand kan in je tuin snel voet aan de grond krijgen. Schimmel verlaagt daarbij de opbrengsten en kan zelfs toppen na de oogst ruïneren. We behandelen hieronder wat schimmels precies zijn. Daarnaast maak je kennis met de meest voorkomende soorten, leggen we uit hoe je schimmel voorkomt en hoe je besmette planten behandelt.
Wat Is Schimmel?
Het woord “schimmel” roept waarschijnlijk sombere beelden op van verrotting en verval. Het ziet er inderdaad niet fraai uit wanneer cannabisplanten hierdoor aangevreten worden. Toch spelen schimmels ook een essentiële rol in de natuur.
Als een type fungi, omvat “schimmel” een taxonomisch diverse groep organismen. Net als veel andere zwammen, vertakken deze zich door de vorming van een multicellulair netwerk van kleine draden (hyfen). Hiermee ontstaat een dichte massa van vezels: het mycelium.
Schimmels beschikken niet over een spijsverteringssysteem. In plaats daarvan scheiden ze enzymen af die weefsel, zoals plantaardig materiaal en hout, van buitenaf afbreken. Dankzij deze eigenschappen hebben schimmels in de natuur een grote opruimende rol. Ze breken afval, plantaardig materiaal en dode dieren af tot kleinere deeltjes die weer in de bodem terechtkomen, waarmee de kringloop van het leven wordt voortgezet.
Waar Schimmel Vandaan Komt
Schimmel behoort tot het rijk van de Fungi en is ongeveer 1,5 miljard jaar geleden ontstaan. De 100.000 verschillende soorten die sindsdien zijn opgekomen, hebben zich aangepast aan hun eigen omgeving.
Over het algemeen is schimmel echter dol op een vochtige omgeving. Het gaat overal heen waar het de beste omstandigheden aantreft. Dat geldt ook voor veel planten, maar in tegenstelling tot planten beschikken schimmels niet over het vermogen tot fotosynthese. In plaats daarvan hebben ze organisch materiaal — zoals wiettoppen — nodig als externe voedselvoorziening. Meestal geven ze ook de voorkeur aan stilstaande lucht. Vandaar dat schimmels vaak verschijnen in badkamers en keukenkastjes.
Sporen en Reproductie
Schimmels reproduceren zich door pluimen van sporen in de lucht te verspreiden. Je kunt ze vergelijken met de zaden van een plant, hoewel ze zich totaal anders gedragen. In plaats van zaadjes te verspreiden, wachten ze op een uitstekende omgeving. Als dat moment komt, sturen ze hyfen de wereld in, op zoek naar voedsel.
Sommige sporen zijn aseksueel en kunnen zelf nageslacht voortbrengen. Andere creëren hyfen die een voortplantingspartner vereisen. Hierbij zoeken hyfale cellen van twee verschillende sporen elkaar op en gaan ze paren, waarna hun kernen versmelten. Zo creëren ze een zygote die in staat is tot verdere voortplanting.
Oorzaken
Zoals we al stelden, begint schimmel zich pas te vertonen, ontbinden en cannabisplanten te schaden wanneer de omstandigheden goed zijn. Schimmelsporen bevinden zich altijd in de lucht om ons en onze planten heen.
Sommige soorten kunnen in de bodem sluimeren en pas toeslaan wanneer de omstandigheden gunstig zijn. Andere liggen op de loer in de aarde en wachten op het moment dat ze zich kunnen voeden met kwetsbare wortels. Zoals ervaren cannabiskwekers wel weten, blijkt dat veel van die schimmels in aarde voorkomen die hun aanwezigheid begunstigt. Daardoor zijn de schimmels vaak lastig aan te pakken.
Gevaren
Schimmel ziet er misschien onschadelijk uit, alsof je het kunt schoonmaken en vergeten. Sommige soorten vormen echter een reëel gevaar voor de volksgezondheid.
Overal is wel schimmel aanwezig, zodanig dat alle cannabistoppen er altijd wel wat van bevatten (met uitzondering van teelt in steriele ruimtes). In kleine hoeveelheden zijn deze schimmels weliswaar merendeels inert, toch kunnen zelfs minieme hoeveelheden problemen veroorzaken.
De meeste mensen beschikken over een volledig functioneel immuunsysteem dat in staat is het lichaam te beschermen tegen incidentele blootstelling aan schimmel. Immunogecompromitteerde personen zijn er echter wel gevoelig voor en lopen een groter risico op problemen, zoals longinfecties, bij blootstelling aan schimmel.
Veelvoorkomende Schimmelsoorten
Hoewel we ons graag druk zouden maken over slechts één type, kunnen verschillende schimmelsoorten je cannabisplanten aantasten. Om te verzekeren dat je teelt veilig blijft, is het belangrijk dat je vertrouwd raakt met deze bij cannabis veelvoorkomende schimmels. Zelfs basiskennis over de eigenschappen, signalen en symptomen van deze schimmels helpt bij het voorkomen en behandelen ervan.
Botrytis (Toprot)
Botrytis, ook wel bekend als grauwe schimmel, komt vaak in planten terecht via wonden en openingen, hoewel gezonde planten ook kwetsbaar zijn.
Botrytis verspreidt zich via de lucht en de sporen ervan zijn vrijwel altijd aanwezig. Een open wond of bepaalde andere omstandigheden zorgen ervoor dat deze sporen zich vermenigvuldigen. Zo kan de schimmel volledige planten en diens buren aantasten.
Symptomen:
- Er beginnen zich kleine zwarte puntjes te vormen op geïnfecteerde delen.
- Er ontstaan grote, pluizige grijze plekken.
- Bovengrondse plantendelen, zoals de toppen en bladeren, beginnen te verschrompelen, bruin te worden en sterven af.
- Bladpunten veranderen van groen in geel naar bruin, naarmate het zich ontwikkelt.
- Botrytis groeit snel in vochtige omgevingen.
Oorzaken:
- Schade die kwetsbare open wonden oplevert.
- Koele en vochtige omstandigheden maken vermenigvuldiging mogelijk, vooral in de lente en herfst.
- Kan ontstaan als gevolg van slechte bewaaromstandigheden.
Preventie:
- Houd je tuingereedschap schoon, vooral alvorens je gaat ontbladeren en snoeien.
- Beheers de vochtigheidsgraad binnen en in de kas met ventilatoren en vochtigheidssensoren.
Behandeling:
- Snoei zichtbaar aangetaste delen.
- Verwijder geïnfecteerde delen uit de tuin/ruimte en verbrand of begraaf deze.
- Steriliseer snoeigereedschap na behandeling.
- Rust de kweekruimte uit met een ventilator, hygrometer en sensor om te voorkomen dat er gevaarlijke luchtvochtigheid-niveaus ontstaan.
Meeldauw
Ook al worden ze allemaal met één naam aangeduid, in feite bestaan er talloze soorten meeldauw. Welke soort het ook betreft, vaak ontstaan ze op de bladeren van cannabisplanten. Daar laten ze een fijne stofvormige laag van sporen achter. De infectie ziet er aanvankelijk uit als kleine eilandjes van schimmeldraden. Uiteindelijk vormen deze grotere plekken die de lager gelegen bladeren gaan domineren.
Het mycelium verspreidt zich na verloop van tijd en maakt contact met de takken, steel en zelfs de toppen. In gevorderde stadia van de infectie begint het mycelium sporen aan te maken op de meest aangetaste bladeren.
Symptomen:
- Er beginnen zich witte, poederachtige plekken van mycelium op de waaierbladeren te vormen.
- Groei wordt belemmerd en bladeren zien er vervormd uit.
- Plantenweefsel verkleurt.
- Nieuwere bladeren en toppen vertonen aantasting.
Oorzaken:
- Door omgevingsfactoren kunnen sporen kiemen en kunnen de hyfen planten infecteren.
- Meeldauw gedijt het best bij een hoge luchtvochtigheid en warme temperaturen. Kassen bieden bijvoorbeeld de perfecte omgeving voor deze infectie.
Preventie:
- Houd genoeg ruimte tussen planten om contact te vermijden. Dit kan namelijk de verspreiding van meeldauw versterken.
- Zorg dat je kweekruimte of kas goed geventileerd is om de luchtvochtigheid laag te houden.
- Gebruik een luchtontvochtiger als je in een bijzonder vochtige omgeving kweekt.
- Kweek, indien mogelijk, buiten in de volle zon.
- Zorg voor een goede bodemdrainage en probeer beregening te voorkomen.
Behandeling:
- Veeg aangetaste bladeren af met een nat papieren doekje.
- Gebruik neemolie als bladspray.
Zwarte schimmel
Zwarte schimmel, ook wel roetdauw (vernoemd naar zijn donkere en schilferige uiterlijk), valt cannabisplanten niet rechtstreeks aan. In plaats daarvan verslindt het de uitwerpselen van sapzuigende insecten.
Vanwege deze eetgewoonten van de schimmel, leggen insectenplagen meestal de basis voor de aanwezigheid ervan. Insecten als bladluizen, sprinkhanen en witte vliegen zijn meestal een goede indicatie. Deze beestjes scheiden namelijk iets af wat honingdauw wordt genoemd. Dit trekt roetdauw aan, wat om zich heen grijpt zolang er sprake is van een gestage aanvoer.
Gelukkig kun je dit makkelijk herkennen, aangezien het er letterlijk uitziet als roet. Kleine zwarte vlekken verspreiden zich hierbij tot ze het oppervlak van waaierbladeren gaan overheersen. Dit verstoort vervolgens de fotosynthese en belemmert de plantengroei. Niet alleen kun je infecties van roetdauw snel identificeren, maar je kunt ze ook in een handomdraai behandelen.
Fusarium
Fusarium is een bijzonder verwoestende schimmel die soms wel een gehele cannabisteelt kan vernietigen. Deze soort kan jarenlang sluimeren voordat hij actief en zichtbaar wordt. Daardoor is Fusarium een stuk lastiger te detecteren dan veel andere soorten.
Wanneer het toeslaat, doet het dat op een meedogenloze wijze. De ziekteverwekker tast eerst de wortels aan, waardoor deze gaan rotten. Uiteindelijk verliest het wortelstelsel de mogelijkheid om voedingsstoffen en water naar de plant te sturen. Dit resulteert in zichtbare verwelking. Kwekers hebben maar een paar opties wanneer Fusarium optreedt. Daarom is het cruciaal dat je preventieve maatregelen treft.
Bodemschimmels
Zonder een microscoop en diepgaande kennis van microbiologie is het moeilijk om precies te weten welke levensvormen er in de bodem leven. Gelukkig kun je als kweker maatregelen treffen om de aanwezigheid van parasitaire schimmels en microben te beperken.
Onder deze strategieën vallen:
- Inoculatie met Bacillus subtilis: Deze in de bodem levende bacteriesoort heeft antifungale eigenschappen en gaat het gevecht aan met Botrytis en meeldauw.
- Koper: Cannabis heeft deze micronutriënt nodig voor diverse belangrijke fysiologische functies. Het kan ook schadelijke schimmels op afstand houden dankzij schimmeldodende eigenschappen.
- Gliocladium: Deze gunstige schimmel fungeert als een parasiet. Het produceert toxische verbindingen met nadelige gevolgen voor schadelijke soorten.
- Trichoderma: Deze handige schimmel bewaakt de aarde en remt ziektes af die worden veroorzaakt door Fusarium.
Wanneer Schimmel Verschijnt
Aanwezige schimmelsporen worden pijnlijk zichtbaar wanneer de omgeving perfect is voor hun behoeften. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat schimmelinfecties op elk moment in de teeltcyclus van cannabis kunnen optreden.
Vegetatieve Fase
Het vegetatieve stadium begint wanneer zaailingen volgroeid zijn en eindigt als de planten gaan bloeien. Er is hierbij sprake van vlugge groei en de ontwikkeling van waaierbladeren — de krachtpatsers voor fotosynthese.
Meeldauw ontstaat meestal wanneer planten groter worden en grote, brede bladeren ontwikkelen (de ideale vestigingsplaats). Wietplanten in kleine ruimtes en in compacte kassen zijn vooral vatbaar.
Gedurende die tijd moet de kweker zorgen voor een lage luchtvochtigheid en alles doen om een goede luchtstroom en ventilatie te bevorderen. Circulatie verlaagt niet alleen het vochtgehalte, maar helpt tevens voorkomen dat rondzwevende sporen op planten terechtkomen.
Bloeifase
De bloei begint bij autoflowers ongeveer rond de derde week en bij fotoperiode variëteiten zodra de lichtcyclus verandert in 12/12 (of tijdens de seizoensverandering buiten). In tegenstelling tot de waaierbladeren zijn rijpe toppen compact, kleverig en bevatten ze holtes met stilstaande lucht. Daardoor vormen ze een uitstekende broedplaats voor schimmel.
Met name in een suboptimale omgeving bieden cannabistoppen een ideale micro-omgeving voor zowel toprot als meeldauw. De behandeling en preventie is hierbij echter eenvoudig: verlaag de luchtvochtigheid en zorg voor frisse lucht.
Zorg er ook voor dat je de planten bij de voet van de steel water geeft, rechtstreeks op de aarde. Beregening draagt alleen maar bij aan de gunstige omstandigheden waarin deze schimmelsoorten zich vermenigvuldigen.
Uitharden
Het curen (uitharden) vindt na het oogsten en drogen van de wiettoppen plaats. Meestal doen telers dit in glazen potten. Dit proces helpt de toppen vers te houden. Bovendien verbetert dit de smaak en soepelheid ervan. Maar ook in deze ogenschijnlijk veilige omstandigheden moet je op je hoede blijven voor schimmel. Er is tenslotte maar weinig zo hartverscheurend als een besmetting helemaal aan het eind van de kweek.
Wil je deze ramp vermijden? Laat de toppen dan fatsoenlijk uitharden om te voorkomen dat schimmel de kop opsteekt. Plaats daarbij, indien mogelijk, een hygrometer in je curing pot om de vochtigheidsgraad in de gaten te houden. Laat je toppen ook dagelijks luchten (open de potten zodat er frisse lucht bij kan) en controleer ze regelmatig op schimmelgroei.
Zo Voorkom je Schimmel
Voorkomen is uiteraard beter dan genezen. Hier zijn enkele eenvoudige en effectieve manieren om te vermijden dat schimmel vaste voet aan de grond krijgt:
Binnen
Binnenkwekers hebben de luxe dat ze vrijwel elk aspect van hun kweekomgeving onder controle kunnen houden. Gebruik de volgende tips voor schimmelvrije planten:
- Plaats een hygrometer in je kweekruimte om de temperatuur en luchtvochtigheid te controleren.
- Monteer een ventilator en afvoersysteem om de lucht in beweging te houden.
- Installeer een luchtontvochtiger indien de vochtigheidsgraad te hoog wordt.
- Inspecteer de planten dagelijks op ziektesymptomen.
- Houd waar mogelijk een temperatuur van ongeveer 24°C aan.
- Ontblader de planten in de late vegetatieve fase om de luchtstroom in de kruin te verhogen.
- Kweek soorten die erom bekendstaan bestand te zijn tegen schimmel.
Buiten
Buitenkwekers hebben minder controle over hun kweekomgeving. Aangezien je hier overgeleverd bent aan de elementen, kan het voorkomen van schimmel een grotere uitdaging zijn. Toch is het niet onmogelijk! Gebruik deze strategieën om de kans op schimmel tot een minimum te beperken:
- Zet de planten in het volle zonlicht, indien mogelijk.
- Kweek in verplaatsbare potten die je bij slecht weer op een veilige plek kunt zetten.
- Bevestig tijdelijk een zeil bij langdurige regenval.
- Installeer ventilatoren en ontluchtingssystemen als je in een kas kweekt.
- Zet de planten zo, dat ze elkaar niet raken.
- Inoculeer tuinbedden en potten met Trichoderma om het risico op Fusarium te beperken.
- Selecteer genen die bekendstaan om hun weerstand tegen schimmelziekten.
