Demografische verschuivingen in cannabisgebruik

Kernpunten

• In 2027 zal de legale wietmarkt in de Verenigde Staten naar verwachting $45 miljard waard zijn^[1].
• Hoeveel procent van de Amerikanen rookt wiet? Bijna de helft van de Amerikanen (47%)^[2] heeft wiet geprobeerd.
• Cannabisgebruik vind plaats in verschillende demografische groepen, gedreven door legalisatie en verschuivende culturele opvattingen.
• Veranderingen in toegankelijkheid en consumptiepatronen transformeren wiet tot een mainstream fenomeen.
• Vrouwen vormen in de Verenigde Staten de snelst groeiende groep^[3] cannabisgebruikers.

Wiet is niet langer alleen voor stoners die op illegale wijze aan hun toppen komen. Het is uitgegroeid tot een diverse industrie die een breed scala aan consumenten dient, waaronder professionals, ouders en ouderen. Al deze mensen zijn op zoek naar verschillende voordelen, variërend van ontspanning en recreatie tot algemeen welzijn. Tegenwoordig is het behoorlijk mainstream.

Maar wat is de reden dat demografische trends met betrekking tot cannabisgebruik veranderen? Hieronder proberen we deze demografische verschuivingen in cannabisgebruik te onderzoeken. We kijken daarbij ook naar beschikbare gegevens van cannabisgebruikers om te begrijpen wat de toekomst in petto heeft.

Het veranderende juridische landschap van wiet

In de afgelopen tien tot twintig jaar heeft met name de westerse wereld een significante verschuiving gezien in de manier waarop er naar wiet wordt gekeken, zowel op juridisch als sociaal vlak. Deze verschuiving is geworteld in bredere maatschappelijke veranderingen. Denk hierbij aan toenemende belangenbehartiging, publieke bewustwordingscampagnes die de potentiële voordelen benadrukken en een groeiende drang naar hervorming van het strafrecht. Cannabis was ooit een vijand in 'de oorlog tegen drugs', maar is nu onder andere legaal in veel staten in de VS, in heel Canada, Uruguay, Duitsland en Thailand. Het is gedecriminaliseerd in Spanje en Portugal.

Natuurlijk hebben maatschappelijke opvattingen deze verandering sterk beïnvloed. Toch heeft de juridische verschuiving ook een enorme verandering teweeggebracht in de manier waarop het grote publiek naar wiet kijkt. Dit is niet alleen het geval in landen waar het legaal is, maar over de hele wereld. Zelfs op plaatsen waar de wietplant nog steeds illegaal is, wordt deze vaker openlijk besproken en meer gebruikt dan 10 jaar geleden.

Steeds meer mensen gebruiken tegenwoordig wiet. Maar eerlijk gezegd gebruikten mensen altijd al cannabis; het is nu slechts genormaliseerd. Zo woont bijvoorbeeld 79% van de Amerikanen nu in de buurt van een dispensarium en 88% is voorstander van legalisatie. Twintig jaar geleden was dit ondenkbaar.

Mijlpalen in legalisatie in het afgelopen decennium

De volgende mijlpalen vertegenwoordigen enkele van de grootste veranderingen in de cannabiswetgeving in de afgelopen tien jaar:

• Sinds 2013 hebben meer dan 20 staten in de VS recreatieve wiet gelegaliseerd, waarbij staten als New York en Illinois inmiddels belangrijke markten zijn.
• Canada legaliseerde recreatieve wiet in 2018, wat een precedent schept voor andere landen.
• In 2022 werd Thailand het eerste Aziatische land dat wiet decriminaliseerde, wat een weerspiegeling is van het wereldwijde momentum.
• De legalisatie van recreatieve wiet in Duitsland in 2024 zet het land op de kaart als de grootste markt van Europa.

Deze ontwikkelingen tonen aan dat legalisatie niet langer beperkt is tot Noord-Amerika en delen van Europa. Naarmate meer landen de sociale en economische impact van legale wiet inzien, zal deze trend zich waarschijnlijk wereldwijd voortzetten. Naast de financiële voordelen heeft legalisatie gezorgd voor meer gereguleerde productie, verbeterde kwaliteitscontrole en een afname van het stigma rondom wietgebruikers.

Hoe beïnvloedt legalisatie het gedrag van gebruikers?

Legalisatie helpt wiet te valideren en heeft daarom direct invloed op het gedrag van gebruikers. Door het stigma af te halen van cannabisgebruik, heeft legalisatie geleid tot meer nieuwe gebruikers. Mensen die eerst waren afgeschrikt uit angst voor juridische gevolgen, hoeven zich nu nergens zorgen over te maken. Hiertoe behoren zowel mensen die alternatieven zoeken voor traditionele gezondheidsproducten als mensen die nieuwsgierig zijn naar wiet en het in een veilige, gecontroleerde omgeving willen gebruiken. Bovendien maken dispensaria wiet toegankelijker en het proces om het te kopen veiliger. Deze laagdrempeligheid moedigt nog meer mensen aan om het te proberen.

Het resultaat? Naast meer mensen die wiet gebruiken, zijn de belastinginkomsten omhooggeschoten! In 2024 leverde cannabisgerelateerde belastingen wereldwijd €20 miljard^[4] aan inkomsten op, waarmee initiatieven voor volksgezondheid en onderwijs werden gefinancierd. Door een meer open houding ten opzichte van wiet zijn er bovendien complete industrieën ontstaan rondom andere van cannabis afgeleide verbindingen zoals CBD. Dit zorgt op zijn beurt voor nieuwe banen en nieuwe trends. Zo heeft de beauty industrie CBD opgenomen in huidverzorgings- en gezondheidsproducten, waardoor de consumentenbasis verder is gediversifieerd.

Verschillende doelgroepen en hun cannabisgebruik

De doelgroepen die wiet gebruiken veranderen en bepalen op hun beurt hoe wiet wordt gekweekt, op de markt gebracht en gebruikt. De tijd dat de enige manier om wiet te gebruiken een joint en bong waren, is voorbij! De introductie van edibles, olie, tinctuur, drankjes en zelfs geïnfuseerde snacks heeft de aantrekkingskracht van wiet op niet-rokers vergroot.

In de westerse wereld is cannabisgebruik traditioneel een door mannen gedomineerde bezigheid geweest, vaak onder mannen van jongere tot middelbare leeftijd. Het heeft echter nu een veel bredere aantrekkingskracht en meer diverse groepen mensen gebruiken het.

Hoewel vrouwen natuurlijk altijd wiet hebben gebruikt, waren ze verantwoordelijk voor een relatief klein aantal gebruikers. Dat is niet meer zo. Vrouwen neigen naar rookloze gebruiksmethoden zoals edibles en tincturen, en dit verandert de manier waarop wiet wordt geproduceerd en verkocht. Marketingcampagnes richten zich nu op thema's als zelfzorg en empowerment, die resoneren met deze demografie. Cannabis yogalessen, infused spabehandelingen en wellnessretraites zijn een paar voorbeelden van hoe wiet meer wordt afgestemd op de leefstijl van vrouwen.

Het wordt ook steeds populairder bij oudere volwassenen. Sommigen van hen gebruiken wiet al sinds hun vroege volwassenheid, anderen zijn er pas recent mee begonnen. Veel mensen in deze groepen gebruiken cannabis in de hoop hun gezondheid te verbeteren, bijvoorbeeld om ongemak te beheersen of om beter te slapen, en sommigen willen gewoon ontspannen. De introductie van CBD producten, waarin de psychoactieve eigenschappen van THC ontbreken, hebben een belangrijke rol gespeeld in deze demografische verschuiving. CBD olie en topicals zijn vooral populair bij oudere volwassenen die op zoek zijn naar niet-invasieve methoden om hun welbevinden te verbeteren.

Tot slot is Gen Z nu in een leeftijd om wiet te gebruiken en bij mensen van deze generatie is het zeer populair voor recreatieve doeleinden. Deze generatie heeft het roken ingeruild voor vapen, en dit geldt voor zowel wiet als tabak. Wietgebruikers van Gen Z zijn ook bijzonder geïnteresseerd in duurzaamheid en dringen aan op milieuvriendelijke verpakkingen en biologische teeltpraktijken binnen de cannabisindustrie.

De opkomst van nieuwe wietgebruikers

Hoewel veel beginnende gebruikers wiet gebruiken voor recreatieve doeleinden, voelen steeds meer mensen zich aangetrokken tot cannabis om redenen die verband houden met hun gezondheid. Dit geldt met name voor ouderen en vrouwen, hoewel het een segment van alle demografieën treft.

Het cannabisgebruik in diverse bevolkingsgroepen neemt ook toe, hoewel deze statistieken enigszins variëren en verschillende patronen volgen. Bepaalde culturele groepen hebben een eigen houding ten opzichte van wiet, die niet zo gemakkelijk te beïnvloeden is door de legaliteit (of illegaliteit) van de plant. In sommige Aziatische en Midden-Oosterse communities blijven traditionele taboes rond wiet bestaan, ondanks de groeiende wereldwijde acceptatie. Met gerichte voorlichtingscampagnes en de opkomst van medicinale wiet kunnen deze percepties echter geleidelijk veranderen.

Wat is de snelst groeiende demografie van nieuwe wietgebruikers? Vrouwen, zo lijkt het. Hun vraag naar discrete, handige en op gezondheid gerichte producten verandert de industrie en moedigt bedrijven aan om te innoveren en hun aanbod uit te breiden.

Cannabisgebruikspatronen per leeftijdsgroep

Hieronder gaan we dieper in op de verschillende demografische groepen die wiet gebruiken, en kijken naar hoe en waarom ze dat doen.

Jongere generaties en recreatieve trends

Jongeren zijn goed voor het grootste deel van de wietverkoop in de VS. Millennials zijn veruit de grootste demografische groep op basis van leeftijd, goed voor 46,2% van alle wietverkoop^[4]. Gen Z is daarentegen goed voor slechts 11,3%. Naarmate ze ouder worden, neemt hun aandeel echter jaar na jaar toe.

Tieners lijken daarentegen, mits de statistieken kloppen, minder wiet te gebruiken dan bijvoorbeeld tien jaar geleden. Er zijn verschillende theorieën over waarom dit het geval zou kunnen zijn. Sommigen beweren dat mensen langer wachten voor ze het proberen. Anderen beweren dat door wiet te legaliseren en te controleren aan wie het verkocht mag worden, het voor tieners moeilijker is om wiet te kopen in vergelijking met wanneer het illegaal is. Strengere handhaving van leeftijdsbeperkingen in dispensaria en een focus op verantwoord gebruik kunnen ook bijdragen aan deze daling.

Babyboomers en gezondheidsgericht gebruik

Boomers zijn de snelst groeiende demografie^[5] voor gezondheidsgerelateerde cannabisproducten, zoals topicals, tinctuur en CBD producten. Veel mensen in deze leeftijdsgroep wenden zich tot wiet als een milder alternatief voor reguliere middelen die ingezet worden voor het beheersen van ongemak of het aanpakken van problemen zoals slapeloosheid. De niet-bedwelmende eigenschappen van CBD spreken met name mensen aan die op hun hoede zijn voor psychoactieve effecten. Vergeleken met Gen Z geven Boomers 5,5 keer meer geld uit aan gezondheidsproducten. Educatieve voorlichting op maat voor deze demografie heeft ook geholpen om misvattingen over wiet te ontkrachten, waardoor vertrouwen en interesse zijn gegroeid.

Genderverschillen in cannabisgebruik

Hoewel de genderkloof zeker kleiner wordt, zijn mannen nog steeds verantwoordelijk voor de meerderheid van de wietverkopen. Als het gaat om recreatief gebruik, domineren mannen nog steeds. Voor gezondheidsgerelateerde wietverkopen is de kloof echter veel kleiner. Dat gezegd hebbende, neemt het aantal vrouwen dat wiet recreatief gebruikt ook gestaag toe. Dit zal waarschijnlijk de komende jaren toenemen, aangezien ze een lucratieve doelgroep zijn voor cannabisproducenten en er nog veel terrein te winnen valt. Er worden steeds meer producten en campagnes ontworpen met vrouwelijke wietgebruikers in gedachten.

Culturele en etnische trends in cannabisgebruik

Er zijn nog steeds aanzienlijke verschillen in gebruikstrends tussen verschillende etnische en culturele gemeenschappen. Onderzoeken suggereren dat dit te wijten is aan de specifieke houdingen ten opzichte van wiet binnen bepaalde communities, die niet noodzakelijkerwijs in overeenstemming zijn met de officiële wettelijke houdingen.

Toch lijkt het erop dat minderheidsgemeenschappen in zowel het VK als de VS wiet steeds meer accepteren, om verschillende redenen. In de industrie betrekken initiatieven ter bevordering van de vertegenwoordiging van minderheden geleidelijk meer mensen van kleur en mensen met verschillende achtergronden. Dit zal waarschijnlijk een domino-effect hebben op welke leden van de samenleving ervoor kiezen om wiet te gebruiken. Sociale gelijkheidsprogramma’s met een focus op het aanpakken van historische verschillen in cannabisgerelateerde arrestaties en veroordelingen, banen bovendien de weg voor een meer inclusieve industrie.

Medisch versus recreatief gebruik

Cannabisgebruik voor niet-recreatieve doeleinden neemt toe, met een specifieke stijgende trend in het gebruik van medicinale wiet. Hoewel voorstanders al jaren de potentiële gezondheidstoepassingen van wiet benadrukken, heeft de plant pas onlangs bredere erkenning gekregen hiervoor. Dit geldt voor THC, maar is het meest duidelijk met de opkomst van CBD en de hele cultuur eromheen.

In 2022 gaf bijna een op de vijf van de laatste-jaar-gebruikers in Nederland^[6] aan cannabis voor medicinale toepassingen te hebben gebruikt. Hoewel CBD de laatste jaren in het nieuws is geweest, geven veel mensen de voorkeur aan THC-rijke wiet voor vergelijkbare doeleinden, waaronder ter ondersteuning van herstel of ontspanning. De trend om THC producten te gebruiken voor microdosing, spreekt ook mensen aan die op zoek zijn naar de potentiële voordelen van wiet zonder significante intoxicatie.

Wie is de doelgroep voor wiet?

Mensen uit vrijwel alle lagen van de bevolking gebruiken wiet voor allerlei redenen; het potentiële publiek is net zo divers als de mensheid. Toch zijn er vanuit een zakelijk perspectief specifieke demografische groepen waarin onderscheid wordt gemaakt. Deze omvatten:

• Jongvolwassenen
• Oudere volwassenen
• Vrouwen
• Gebruikers voor medische of gezondheidsdoeleinden
• Recreatieve gebruikers

We kunnen er bijna zeker van zijn dat deze lijst de komende jaren zal evolueren en groeien, zolang cannabis (hopelijk) in nog meer landen wordt gelegaliseerd en meer mensen en communities openstaan om het te proberen. Naarmate onderzoek nieuwe toepassingen en voordelen blijft onthullen, staat de industrie klaar om een nog breder scala aan consumenten aan te trekken.